Niestety większość osób decydując się na wybudowanie własnego domu bierze pod uwagę jedynie wydatki, jakie będzie trzeba ponieść na etapie budowy, czyli koszty materiałów, sprzętów oraz robocizny, nie patrząc w przyszłość, a przez to nie zastanawiając się nad wartością eksploatacji obiektu w późniejszym okresie.
Czasem warto jest bowiem zainwestować więcej środków na etapie wznoszenia obiektu, aby później odnotować ich zwrot, a następnie zysk.Jednym z rozwiązań jest dom energooszczędny, który definiuje się jako obiekt, w którym roczne zapotrzebowanie na ciepło do ogrzewania osiąga wartość wynoszącą około siedemdziesięciu kilowatogodzin na metr kwadrat razy rok. Dla porównania w powszechnie budowanych domach wartość ta wynosi około sto sześćdziesiąt kilowatogodzin na metr kwadrat razy rok.
Dom energetyczny pozwala do minimum ograniczyć straty ciepła, wynikające przede wszystkim z jego przenikania przez przegrody zewnętrzne, czyli ściany, dach, okna, drzwi, podłogi. Nadmierne straty mogą również wynikać z nieekonomicznego otwierania drzwi wejściowych oraz wszelakich nieszczelności, począwszy od warstw izolacji w przegrodach, a skończywszy na wadliwym montażu stolarki. Zbyt duże zużycie ciepła może być również spowodowane zdefektowaną wentylacją, dostarczającą nadmierną ilość powietrza, która musi być stale ogrzewana.
Budując dom energooszczędny należy uwzględnić kilka aspektów, które pozwolą na ograniczenie do minimum strat ciepła, zależą miedzy innymi od gabarytów budynku, czyli powierzchni i kubatury, jaka docelowo będzie ogrzewana. Istotny jest również kształt obiektu oraz ilość kondygnacji. Projektując dom energooszczędny należy zwrócić szczególną uwagę na stolarkę, czyli wielkość oraz ilość okien i drzwi, a w konsekwencji powierzchnie przeszkleń, które mają istotne znaczenie na ilość oddawanego do otoczenia ciepła.
Obiekty tego typu muszą zostać wykonane z materiałów najlepszej jakości i o właściwościach zapewniających właściwą wartość współczynnika przepływu ciepła. Znaczenie mają przede wszystkim materiały, z których wykonuje się ściany, dachy, podłogi, a przede wszystkim warstwy izolacyjne przegród.
Dom energooszczędny musi zostać zaprojektowany przez inżyniera mającego dużą wiedzę w zakresie fizyki budowli, która pozwoli mu na uniknięcie w swoich pomysłach rozwiązań powodujących powstanie mostków termicznych. Istotna jest również jakość wykonania, dlatego dom energooszczędny powinien zostać wybudowany przez ekipę, mającą doświadczenie we wznoszeniu tego typu obiektów.
Warto jest poruszyć temat wielkości budynku. Jak łatwo się domyślić im dom energooszczędny będzie mniejszy tym mniejsze będą starty ciepła, a wynika to bezpośrednio z faktu, iż są one proporcjonalne do powierzchni przegród przez które przenika ciepło. Aby więc ograniczyć koszty, jakie będziemy musieli ponieść na ogrzewanie, warto jest zdecydować się, w miarę możliwości, na obiekt o mniejszych gabarytach, przy czym należy pamiętać, iż istotny jest również kształt budynku.
Domy energooszczędne powinny mieć możliwie zwartą bryłę, co pozwala na uzyskanie najmniejszej wartości stosunku powierzchni przegród zewnętrznych do kubatury obiektu, który im jest mniejszy, tym występują mniejsze straty ciepła. Najprostszym, a zarazem najlepszym rozwiązaniem jest wybudowanie budynku, którego rzut będzie miał kształt prostokąta, zwieńczenie domu powinien natomiast stanowić dach prosty najlepiej jednospadowy, niewyposażony w wykusze i lukarny. Konstrukcja taka pozwoli na ograniczenie strat ciepła, ze względu na to, iż występuje ono najczęściej w narożnikach i załamaniach przegród, a ponadto prosta bryła obiektu pozwala na zminimalizowanie błędów wykonawczych oraz ograniczenie kosztów budowy.
Warto jest również zastanowić się nad wysokością obiektu, czyli ilością kondygnacji. W kategorii kosztów ogrzewania dom energooszczędny piętrowy z poddaszem użytkowym wypada dużo korzystniej niż obiekt parterowy. Przyczyną tego, jest fakt, iż do największych strat ciepła dochodzi przez dach, dlatego przy tej samej powierzchni użytkowej bardziej opłacalnym będzie wybudowanie domu piętrowego.
Ważną kwestią jest również układ pomieszczeń, dom energooszczędny powinien mieć bowiem rozmieszczenie pokoi umożliwiające maksymalne wykorzystanie energii słonecznej. W związku z tym od strony południowej budynku powinno się przewidzieć jedynie pomieszczenia o funkcji pomocniczej, takie jak schowek, garderoba, garaż, a także pomieszczenia techniczne. Niektórzy decydują się nawet no to, aby dom energooszczędny nie był na elewacji północnej w ogóle wyposażony w okna.
